T24 Ekonomi
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, TBMM Plan ve Bütçe Komitesi’nde Bakanlığının bütçesiyle ilgili yaptığı sunumda, “3 yıllık planlama devri sonunda et ithalatını ülke gündeminden çıkaracağız. 22 yıllık hükümetlerimiz periyodunda çiftçilerimize ve dala yönelik takviye ve yatırımlarımız sayesinde 2023 yılında 68,5 milyar dolar ziraî hasılayla Avrupa’da birinci, dünyada ise dokuzuncu sıradayız. Bakanlık olarak 2025 yılı faaliyetlerimizi yürütebilmek emeliyle bağlı kuruluşlarımızla birlikte 178 milyar TL yatırım yapmayı, ziraî dayanak fiyatını 135 milyar TL’ye çıkarmayı ve zelzeleden etkilenen vilayetlerimiz için de 11,5 milyar TL kaynak kullanmayı hedefliyoruz” dedi.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, Komisyon Başkanı AKP Samsun Milletvekili Mehmet Muş‘un başkanlığında toplandı. Komitede, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2025 yılı bütçesi görüşülüyor. Bakan Yumaklı, bakanlığının bütçesine ait milletvekillerine sunum yaptı.
Son beş yılda ortalama; 35 milyon ton olan hububat üretimini 39,5 milyon tona, 1,2 milyon ton olan baklagil üretimini 1,4 milyon tona, 4,6 milyon ton olan yağlı tohumlu bitkiler üretimini ise 5,6 milyon tona ulaştırmayı hedeflediklerini söyleyen Yumaklı, “Plansız üretimden kaynaklanan kronikleşmiş sıkıntılarımızı bitireceğiz. Üretimde istikrar ve öngörülebilirliği sağlayacağız” dedi.
Yumaklı, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Hayvansal üretimde; süt, besi ve kanatlı yetiştiriciliği için planlama kapsamında yeni bölgeler belirledik. Bu bölgeleri belirlerken su potansiyeli, iklim özellikleri, mera varlığı, yem bitkisi yetiştiriciliği ve pazara yakınlığı dikkate aldık. Planlamayla birlikte; sözleşmeli üretimin yaygınlaştırılmasını, aile işletmelerinin desteklenmesini, işletmelerin kayıtlılığının artırılmasını ve hastalıktan ari işletmelerin sayısının çoğalmasını sağlıyoruz. Böylelikle hayvancılık dalını güçlü, dirençli ve sürdürülebilir hale getiriyoruz.
“Planlama periyodu sonunda et ithalatını ülke gündeminden çıkaracağız”
3 yıllık planlama devri sonunda; büyükbaş hayvan varlığını 16,6 milyondan 17,7 milyon başa, küçükbaş hayvan varlığını 52,4 milyondan 61,1 milyon başa, kanatlı eti üretimini ise 2,5 milyon tondan 2,6 milyon tona çıkarmayı hedefliyoruz. Planlama periyodu sonunda et ithalatını ülke gündeminden çıkaracağız. Su eserleri avcılığında sürdürülebilirlik ile mevcut kapasite ve potansiyel yetiştiricilik imkanlarını bir ortada kıymetlendirerek planlama yaptık. Hamsinin de dahil olduğu 7 avcılık türü ile 4 yetiştiricilik türünü üretim planlaması kapsamına aldık. Su eserleri planlaması kapsamında; dönemde 400 bin tonu hamsi olmak üzere toplam 445 bin ton avcılık kotası tahsis ettik.
“Yeni ziraî destekleme modelini bu süreçte hayata geçirdik”
Üreticileri planlamaya yönlendirecek en değerli tamamlayıcı unsurumuz olan yeni ziraî destekleme modelini de bu süreçte hayata geçirdik. Yeni modelde ziraî takviyeleri, sade ve daha aktif hale getirdik. Bitkisel üretim dayanaklarını 21 kalemden 3 ana kaleme, hayvancılık takviyelerini 22 kalemden 7 ana kaleme, su eserleri dayanaklarını ise 15 kalemden 2 ana kaleme indirdik. İlk kere dayanak fiyatlarını üretim devrinden evvel ve 3 yıllık olarak açıkladık. Bitkisel üretimde üreticiler artık hangi ilçede, hangi esere, ne kadar dayanak alacağını bilecek. Destek meblağları, temel girdiler olan mazot ve gübre maliyetlerindeki değişime nazaran her yıl güncellenecek. Bitkisel üretimde yeni takviye modelini; temel takviye, planlama takviyesi ve üretimi geliştirme desteği olarak planladık. Bakanlık kayıt sistemindeki üreticilerimize mazot maliyetinin ortalama yüzde 50’si, gübre maliyetinin ise ortalama yüzde 25’i kadar temel takviye vereceğiz.
Planlama kapsamına alınan eserler, belirlenen ilçelerde üretilirse ek planlama takviyesi vereceğiz. Böylelikle mazot maliyetinin tamamını, gübre maliyetinin ise yarısını karşılamış olacağız. Temel ve planlı üretim takviyesine ek olarak, yeraltı su kısıtı bulunan 52 ilçede, az su tüketen arpa, buğday, yağlık ayçiçeği, mercimek, nohut, aspir, fiğ ve yem bezelyesi yetiştiren üreticilerimize su kısıtı dayanağı vereceğiz. Bu ilçelerde belirlenen eserleri üreten çiftçilerimizin, hem gübre hem de mazot maliyetinin tamamını karşılamış olacağız. Süt üretim bölgelerinde yem bitkisi üreten üreticilerimize ilave yüzde 50 destek vereceğiz. Bunlara ek olarak belli eserlerde sertifikalı tohum ve fidan kullanımı, organik ve güzel tarım uygulamaları üzere faaliyetler için üretimi geliştirme desteği vereceğiz. Bu kapsamda kamu tarafından ıslah edilen ulusal tohumla üretim yapan çiftçilerimize de ek destek vereceğiz.
Hayvancılıkta uyguladığımız yeni destekleme modelinde; büyükbaş ve küçükbaş hayvancılık, arıcılık ve ipek böcekçiliğine temel hayvancılık dayanağı, çiğ süt, karkas et ve tiftik için ise eser geliştirme takviyesi veriyoruz. Temel hayvancılık takviyelerinin yanında birinci sefer; aile işletmelerine, genç ve bayan yetiştiricilere, birinci derece ziraî birlik ve kooperatif üyelerine ve gezginci arıcılara üretimi yönlendirme emelli ek takviyeler vereceğiz. Hayvansal üretimde, verimliliğin artırılması emeliyle; suni tohumlama, soy kütüğü, ari işletme ve gibisi ek takviyeler ödeyeceğiz. Planlama bölgesindeki aile işletmelerimize, yönlendirici ve verimlilik kriterlerini sağlamaları koşuluyla, buzağı başına verdiğimiz takviye ölçüsünü 3 katına kadar çıkardık. Hastalıktan ari tüm işletmelerde doğan dişi buzağılara temel takviyenin 4 katı ilave destek vereceğiz.
Su eserlerinde; 2025 yılı için Küçük Ölçekli Balıkçılık Desteğini yüzde 100’e kadar artırıyoruz. Ayrıyeten, balıkçı gemisi sahibi bayanlara birinci sefer yüzde 35 ilave destek veriyoruz.”
“42 vilayette 61 Organize Tarım Bölgesini faaliyete geçirmeyi hedefliyoruz”
Bakan Yumaklı, 2025 yılında 41 baraj, 6 HES, 11 gölet ve bent, 70 sulama tesisi, 15 içme suyu tesisi, 162 taşkın denetim tesisi, 2 atık su tesisi projesinin tamamlanacağını bildirdi.
Organize Tarım Bölgeleri kurulduğunu belirten Yumaklı, “42’sine hukuksal kişilik kazandırdık. 14’ünün altyapı inşaatlarını tamamlayarak yatırımcıların hizmetine sunduk. Altyapı inşaatları için günümüz fiyatlarıyla 4 milyar TL kredi desteği sağladık. Organize Tarım Bölgelerinde, yatırım ve işletme kredilerine yüzde 15 ek faiz indirimi sağladık. Yatırımın Organize Tarım Bölgesinde olması durumunda, Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında puanına bakılmaksızın hibe takviyesi veriyoruz. Faaliyete geçen Organize Tarım Bölgelerinde 110 bin baş besi hayvanı yetiştirilmekte ve 22 bin ton domates eş bedeli üretim yapılmaktadır. 2028 sonu prestijiyle 42 vilayette 61 Organize Tarım Bölgesini faaliyete geçirmeyi hedefliyoruz” diye konuştu.
“İnsansız hava aracı kullanan Avrupa’da birinci, dünyada 2’nci ülkeyiz”
Orman yangınlarına da değinen Yumaklı, şöyle konuştu:
“2002 yılında 73 ton olan havadan su atma kapasitemizi, rezerv güçler dahil 27 uçak ve 105 helikopterle toplam 438 tona, arazöz sayısını650’den 686’ya, iş makinesi sayısını ise 140’tan 831’e çıkardık. Ayrıyeten, 2 bin 655 yangına birinci müdahale aracını ve 14 insansız hava aracını hizmete aldık. İnsansız hava aracı kullanan Avrupa’da birinci, dünyada 2’nci ülkeyiz.
Ormanlarımızı, 184’ü akıllı olmak üzere 776 kuleden 24 saat gözetliyoruz. Orman yangınlarında helikopter ve arazözlerin su alma mühletini kısaltmak hedefiyle 4 bin 796 yangın havuzu ve gölet inşa ettik. Böylelikle 40 dakika olan yangınlara birinci müdahale müddetini 11 dakikaya kadar düşürdük. 25 bin orman kahramanımız, 127 bin gönüllümüzle yangınlarla çaba ediyor ve ziyan görmüş orman alanlarının tamamını ağaçlandırıyoruz.
11 Kasım Ulusal Ağaçlandırma Günü kapsamında 81 vilayetimizde ‘Geleceğe Nefes İnsanlığa Nefes diyerek fidanlarımızı toprakla buluşturacağız. Başta siz kurul üyelerimiz olmak üzere tüm vatandaşlarımızı ‘geleceğe nefes’ olmaya davet ediyorum. Bu vesileyle, geçtiğimiz hafta siz pahalı komite üyeleri ismine memleketlerinizde diktiğimiz fidanların sertifikalarını sizlere takdim ediyoruz. Ülkemizin doğal hoşluklarını müdafaa altına alıyor, halkımızın istifadesine sunuyoruz. 2024 yılında ilan ettiğimiz 2 ulusal park, 3 tabiat parkı, 1 tabiat anıtı ve 7 mahalli kıymete haiz sulak alanla birlikte 671 korunan alana ulaştık.”
“2023 yılında 68,5 milyar dolar ziraî hasılayla Avrupa’da birinci, dünyada ise dokuzuncu sıradayız”
Yumaklı, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“22 yıllık hükümetlerimiz devrinde çiftçilerimize ve bölüme yönelik takviye ve yatırımlarımız sayesinde 2023 yılında 68,5 milyar dolar ziraî hasılayla Avrupa’da birinci, dünyada ise dokuzuncu sıradayız. Ülkemiz dünya bitkisel üretiminde; 7 eserde birinci ve 6 eserde ikincidir. Geçen yıl 31 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdik. Son 22 yılda ülke olarak hem kendi besin gereksinimimizi karşıladık hem de 106 milyar dolar dış ticaret fazlası verdik. 2002 yılında 98 milyon ton olan bitkisel üretimimiz yüzde 41 artışla 2023 yılında 138,6 milyon tona yükselmiştir. Bu ölçü Cumhuriyet tarihinin üretim rekorudur. Bitkisel üretimde verimlilik artışına yönelik yürüttüğümüz çalışmalarla bugüne kadar; kuraklığa ve soğuğa toleranslı 79 bitki çeşidi geliştirdik.”
“İnsanımızın sıhhatiyle oynayanların gözünün yaşına bakmayacağız”
Bakan Yumaklı, 2024 yılı Ekim sonu prestijiyle 1 milyon 100 bin denetim gerçekleştirildiğini aktardı. Yumaklı, “Bugüne kadar taklit yahut tağşiş yapılan ve insan sıhhatini tehlikeye düşürecek besinler, periyodu aşikâr olmayan vakitlerde toplu biçimde kamuoyuna açıklanıyordu. Artık bu duyuruları, elektronik ortamda tüketicilerimizle anlık olarak paylaştığımız bir sisteme geçtik. Besin işletmelerinin kontrol durumunun tüketicilerimiz tarafından da takip edilmesine imkan tanıyan Besin İşletmeleri Karekod Uygulamasını hayata geçirdik. 2025 yılında bu uygulamayı zarurî hale getireceğiz. Denetimlerin aktifliğini artırmak ve tüketicilerimizin yanlış yönlendirilmesinin önüne geçmek için mevzuat düzenlemelerine de devam ediyoruz. Vatandaşlarımızın emniyetli besine erişim hakkını koruyacak, insanımızın sıhhatiyle oynayanların gözünün yaşına bakmayacağız” diye konuştu.
“Bakanlığımız bütçesi bir evvelki yıla nazaran yüzde 55 artarak 438 milyar TL olacaktır”
Yumaklı, “Bakanlık olarak 2025 yılı faaliyetlerimizi yürütebilmek gayesiyle bağlı kuruluşlarımızla birlikte 178 milyar TL yatırım yapmayı, ziraî takviye fiyatını 135 milyar TL’ye çıkarmayı ve sarsıntıdan etkilenen vilayetlerimiz için de 11,5 milyar TL kaynak kullanmayı hedefliyoruz. Gazi Meclisimiz de uygun görürse bakanlığımız bütçesi bir evvelki yıla nazaran yüzde 55 artarak 438 milyar TL olacaktır” dedi.
Yumaklı, “Bakanlık olarak, başta her türlü övgüye layık çiftçilerimiz ve hoş ülkemiz için var gücümüzle çalışmaya devam edeceğiz. Hepimizin ortak paydası olan tarım ve orman dalımız için yapacağınız değerli teklif ve katkıları dikkate alacağımızı belirterek, 2025 yılı bütçemizin iyi olmasını diliyorum” tabirlerini kullandı. (ANKA)
Oval Ofis: Dünyanın en ünlü ofisinin bilinmeyenleri, en büyük siyasi seks skandalı… |